Πύργος ΒασιλίσσηςFlorimond Boulanger, 1854
Ιστορικά στοιχεία - Περιγραφή: Ο Πύργος της Βασιλίσσης Αμαλίας, βρίσκεται στην καρδιά της πόλης των Αθηνών στο Ίλιον Αττικής, μέσα σε μια έκταση πυκνής βλάστησης. Το 1848, με πρωτοβουλία της τότε βασίλισσας της Ελλάδος Αμαλίας, πραγματοποιείται η αγορά αγροκτήματος 305 στρεμμάτων, ιδιοκτησίας του Άγγλου γαιοκτήμονα Williams. Οι συνεχείς αγορές όμορων ιδιοκτησιών συνεχίζονται για 13 ακόμα χρόνια και ολοκληρώνονται το 1861 διαμορφώνοντας μια έκταση 2500 χιλιάδων στρεμμάτων γης. Το κτήμα με το πέρασμα των χρόνων αλλάζει ιδιοκτήτες και σήμερα ανήκει στον κ. Ι. Σεπιέρη.
Ανήκει στα έργα γοτθικού ρυθμού. Χαρακτηριστικές είναι οι πολεμίστρες στην περίμετρό του, ενώ στο εσωτερικό του έχουν απομείνει αντικείμενα-κειμήλια που μας ταξιδεύουν σε άλλες εποχές. Ο φέρων οργανισμός του κτιρίου είναι λιθοδομή. Τα δάπεδα έχουν ξύλινα φέροντα στοιχεία και επίστρωση από σανίδια. Τα υποστηρίγματα των οροφών είναι κατασκευασμένα με τη μέθοδο του μπαγδαντί, δηλαδή με υπόστρωμα από ξύλινες δοκούς, επάνω στις οποίες έχει τοποθετηθεί το κονίαμα. Τα επιχρίσματα των τοίχων και των οροφών είναι ασβεστοκονιάματα, τα οποία έχουν τοποθετηθεί σε επάλληλα στρώματα, ενός χονδρόκοκκου που περιέχει ως συνδετική ύλη κονιοποιημένη άσβεστο και αδρανή πάνω στη λιθοδομή και το μπαγδαντί, και πιο λεπτόκοκκα που περιέχουν ασβέστη και αδρανή μικρότερης κοκκομετρίας προς την επιφάνεια όπου έχει δεχθεί τις χρωστικές, με την τεχνική secco, δηλαδή ζωγραφική σε στεγνό κονίαμα.
Οιοροφές και οι κατακόρυφοι τοίχοι όλων των χώρων, φέρουν ενδιαφέρουσα ζωγραφική διακόσμηση που καταλαμβάνει είτε τμήμα τους είτε ολόκληρη την έκτασή τους.
Η θεματολογία είναι πλούσια σε γεωμετρικά μοτίβα, απομιμήσεις έγχρωμων μαρμάρων και ταινίες με μεγάλη ποικιλία χρωμάτων, διαμορφωμένα στη νεογοτθική αντίληψη. Ιδιαίτερα για το δωμάτιο Α1 του Α΄ ορόφου, πρόκειται για αριστοτεχνική διακόσμηση, με πρωτοτυπία στο συνδυασμό των θεμάτων, αντίστοιχη μεγάλων κτισμάτων της εποχής του. Η καινοτομία του κοσμηματογράφου του συγκεκριμένου κτιρίου, είναι ότι συνδυάζει τον γραπτό διάκοσμο με την έντονη φωτοσκίαση των σχημάτων και τη ξύλινη-ξυλόγλυπτη διακόσμηση με τα φύλλα χρυσού, δημιουργώντας την εντύπωση του ανάγλυφου σε όλη την έκταση των οροφών και των κατακόρυφων τοίχων.
Φθορές - Εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης: Η συγκέντρωση του νερού για μεγάλο χρονικά διάστημα, είχε ως αποτέλεσμα να εισχωρεί σταδιακά στην κατασκευή, προκαλώντας την απώλεια της μηχανικής αντοχής του υποστρώματος των οροφογραφιών και κατά συνέπεια την αποκόλληση των κονιαμάτων από το υποστήριγμα και την απώλεια μικρών τμημάτων σε κάποιους χώρους. Επίσης λόγω της δράσης της υγρασίας το συνδετικό υλικό των χρωστικών είχε εξασθενήσει σημαντικά, με αποτέλεσμα την κονιοποίηση της ζωγραφικής επιφάνειας. Επιπλέον η υγρασία σε συνδυασμό με τις κινήσεις των αλάτων προκάλεσε σε κάποια σημεία υδρόλυση του συνδετικού των χρωστικών, με αποτέλεσμα την απολέπιση του ζωγραφικού στρώματος, ιδιαίτερα στους εξωτερικούς τοίχους οι οποίο είναι εκτεθειμένοι στα καιρικά φαινόμενα, ή τον αποχρωματισμό του. Η συνεχής είσοδος του νερού από την οροφή έχει αποτυπωθεί και στους κατακόρυφους τοίχους, με αποχρωματισμό του ζωγραφικού στρώματος και ανάπτυξη βιολογικών επικαθίσεων.
Ρωγμές μικρών ή μεγάλων διατομών στο υπόστρωμα των οροφογραφιών οι οποίες συνοδεύονται από μικροαπώλειες του κονιάματος, έχουν προκληθεί και από μηχανική καταπόνηση που έχει υποστεί το κτίριο, κυρίως από σεισμούς αλλά και τη χρήση του.
Τέλος αιθάλη, σκόνη και συσσώρευση κρυσταλλοποιημένων αλάτων παρατηρήθηκε σε όλη την έκταση της ζωγραφικής επιφάνειας.
Στο πλαίσιο της συντήρησης και αποκατάστασης των οροφογραφιών και των τοιχογραφιών του Πύργου, πραγματοποιήθηκαν οι εξής εργασίες:
- Φωτογραφική τεκμηρίωση και βιντεοσκόπηση πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος των επεμβάσεων.
- Στερέωση κονιορτοποιημένου και απολεπισμένου ζωγραφικού στρώματος.
- Διερευνητικά δείγματα αποκάλυψης για τη ύπαρξη υποκείμενων ζωγραφικών τμημάτων.
- Αφαίρεση του υπερκείμενου ζωγραφικού στρώματος στο χώρο του ΙΣ.1 και αποκάλυψη του παλαιότερου ζωγραφικού διακόσμου.
- Αφαίρεση νεότερων επεμβάσεων - αποκάλυψη του ζωγραφικού στρώματος στο χώρο του κλιμακοστασίου.
- Τομές στο κονίαμα των οροφών για να διαπιστωθεί η κατάσταση διατήρησης των μπαγδαντί και των πατόξυλων.
- Καθαρισμός της ζωγραφικής επιφάνειας από αιθάλη, σκόνη και αφαίρεση των νεότερων επιζωγραφίσεων.
- Αφαίρεση αλάτων και βιολογικών επικαθίσεων.
- Στερέωση υποστρώματος οροφής.
- Στερέωση υποστρώματος κατακόρυφων τοίχων.
- Πλήρωση απωλειών και ρωγμών.
- Αισθητική αποκατάσταση του ζωγραφικού διακόσμου.
- Χρωματική αναπαραγωγή ζωγραφικού διακόσμου και απομίμηση ξύλου.
