ΚΤΙΡΙΟ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ, ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑΣ ΔΗΜΟΥ ΚΥΘΝΟΥ"Μελέτη συντήρησης και αποκατάστασης του ζωγραφικού διακόσμου του κτιρίου Πρασκευοπούλου, ιδιοκτησίας Δήμου Κύθνου στη Χώρα της Κύθνου"
Ιστορικά στοιχεία - αρχιτεκτονική κτηρίου
Το διατηρητέο κτήριο που ονομάζεται «σπίτι του Παρασκευόπουλου» πιθανόν κτίστηκε το πρώτο ήμισυ του 19ου αιώνα. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα κτήρια, όλα της ίδιας εποχής, στη Χώρα της Κύθνου. Το οικόπεδο, στο οποίο είναι κτισμένο το κτήριο βρίσκεται στην είσοδο του οικισμού, έχει εμβαδόν 325,97μ2 και είναι διαμπερές με την κύρια είσοδο στη μεσημβρινή πλευρά και δύο δευτερεύουσες στη βορεινή.
Αρχικά το οίκημα ανήκε στον Ιωάννη Παρασκευόπουλο. Στη συνέχεια η Ελένη Κόρπα, κόρη του Ιωάννη Παρασκευόπουλου, με διαθήκη που συνετάχθη κατά την 12η Μαΐου του 1939, κληροδότησε το εν λόγω οίκημα στον ανιψιό της (υιό της αδελφής της Μαρίας) Σπυρίδωνα Κωνσταντίνου Τραυλό. Έπειτα το οίκημα πέρασε στα χέρια της νύφης της, Αγγελικής Λεωνίδα Παρασκευοπούλου, η οποία με ιδιόγραφη διαθήκη της στις 9 Μαΐου του 1966 κληροδότησε την πλήρη κυριότητα του οικήματος στην κοινότητα Κύθνου. Για πολλά χρόνια το οίκημα στέγαζε το Αστυνομικό Τμήμα Κύθνου. Σήμερα είναι ένα εγκαταλελειμμένο κτήριο.
Ο παραδοσιακός οικισμός της χώρας Κύθνου διαμορφώνεται παράλληλα της κεντρικής οδού και αναπτύσσεται αμφίπλευρα με ένα δίκτυο στενών πλακόστρωτων διακλαδώσεων στεγασμένων ή ανοικτών. Συγκροτείται από μικρές, συνήθως μονώροφες με κατώι ή διώροφες, λαϊκές μονάδες κατοικίας που καλύπτονται με κεραμοσκεπή στέγη (μεταγενέστερη επιρροή και αλλαγή στην τυπική κυκλαδίτικη κατοικία).
Η συνεκτικότητα του πολεοδομικού ιστού διακόπτεται συχνά από ανοικτούς υπαίθριους χώρους, πλατώματα ή πλατείες εκκλησιών. Μέσα στον οικισμό δύσκολα διακρίνονται τα μεμονωμένα κτίσματα που, με τις διακριτικές νεοκλασικές αναφορές τους (κορνιζώματα, πρόπυλα, προκήπια), προϊδεάζουν για τη χρήση τους σαν αστικές κατοικίες.
Η οικία (νυν κληροδότημα) Παρασκευόπουλου αποτελεί κτήριο της κατηγορίας αυτής κατασκευασμένο στις αρχές του 20 ου αιώνα. Είναι ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και καλλιτεχνικής σημασίας. Υπήρξε κατοικία διακεκριμένης οικογένειας του νησιού και αποτελεί μια αστικού τύπου κατοικία με νεοκλασικά στοιχεία και διάκοσμο αθηναϊκών προτύπων, ενταγμένα στο μέγεθος των κτισμάτων του οικισμού. Επίσης διαθέτει οροφογραφίες, κάτι ασυνήθιστο για τον νησιώτικο οικισμό.
Συγκεκριμένα πρόκειται για ισόγειο λιθόκτιστο κτήριο, πλατυμέτωπο, με κάτοψη σε σχήμα Γ προς την εσωτερική πλευρά. Αναπτύσσεται με τις κύριες όψεις σε δύο οδούς προς την κατεύθυνση του μήκους και διαθέτει προκήπια και προς τις δύο όψεις. Αυτά οριοθετούνται με σιδερένιο κιγκλίδωμα και πέτρινους ψηλούς πεσσούς.
Καλύπτεται με ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη της οποίας η απόληξη προς την κύρια όψη-είσοδο διαθέτει σειρά ακροκέραμων πάνω από τραβηχτό κορνίζωμα. Η «πίσω-εσωτερικήή» όψη στέφεται με απλούστερη, τυπική για τον οικισμό, οδοντωτή ταινία από τούβλα.
Η είσοδος στην κύρια όψη τονίζεται με ελαφρά προεξέχον πρόπυλο και μικρή κλίμακα που οδηγεί από τη στάθμη της οδού στην αυλή και από την αυλή με μαρμάρινες βαθμίδες στην οικία.
Εσωτερικά η οργάνωση της οικίας περιλαμβάνει τον διακριτό χώρο της εισόδου που οδηγεί απ’ ευθείας στο μεγάλο καθημερινό, περιμετρικά τέσσερα δωμάτια και τους βοηθητικούς χώρους στο μικρό σκέλος του Γ προς την πίσω αυλή.
Το κτήριο σε κάθε χώρο κύριας χρήσης (δωμάτια) και στον χώρο της εισόδου, στο βαθμό που αυτά έχουν διασωθεί, έχει ζωγραφικό διάκοσμο – οροφογραφίες.
Σήμερα το κτήριο το διαχειρίζεται ο Δήμος Κύθνου (κληροδότημα), ο οποίος έχει ξεκινήσει εργασίες επισκευής προκειμένου να λειτουργήσει ως πολιτιστικό κέντρο, που απουσιάζει στο νησί. Λόγω των εργασιών αυτών έχουν αποξηλωθεί τα επιχρίσματα στο σύνολο των λιθοδομών, καθώς και οι εσωτερικές οροφές των χώρων πλην των ζωγραφισμένων ταβανιών. Είναι εμφανής ο ξύλινος σκελετός της στέγης, καθώς και τα ξύλινα δοκάρια του ταβανώματος, τα οποία στηρίζονται στους διαχωριστικούς φέροντες τοίχους και λειτουργούν πιθανά ανεξάρτητα από τα ζευκτά.
Αρχικά το οίκημα ανήκε στον Ιωάννη Παρασκευόπουλο. Στη συνέχεια η Ελένη Κόρπα, κόρη του Ιωάννη Παρασκευόπουλου, με διαθήκη που συνετάχθη κατά την 12η Μαΐου του 1939, κληροδότησε το εν λόγω οίκημα στον ανιψιό της (υιό της αδελφής της Μαρίας) Σπυρίδωνα Κωνσταντίνου Τραυλό. Έπειτα το οίκημα πέρασε στα χέρια της νύφης της, Αγγελικής Λεωνίδα Παρασκευοπούλου, η οποία με ιδιόγραφη διαθήκη της στις 9 Μαΐου του 1966 κληροδότησε την πλήρη κυριότητα του οικήματος στην κοινότητα Κύθνου. Για πολλά χρόνια το οίκημα στέγαζε το Αστυνομικό Τμήμα Κύθνου. Σήμερα είναι ένα εγκαταλελειμμένο κτήριο.
Ο παραδοσιακός οικισμός της χώρας Κύθνου διαμορφώνεται παράλληλα της κεντρικής οδού και αναπτύσσεται αμφίπλευρα με ένα δίκτυο στενών πλακόστρωτων διακλαδώσεων στεγασμένων ή ανοικτών. Συγκροτείται από μικρές, συνήθως μονώροφες με κατώι ή διώροφες, λαϊκές μονάδες κατοικίας που καλύπτονται με κεραμοσκεπή στέγη (μεταγενέστερη επιρροή και αλλαγή στην τυπική κυκλαδίτικη κατοικία).
Η συνεκτικότητα του πολεοδομικού ιστού διακόπτεται συχνά από ανοικτούς υπαίθριους χώρους, πλατώματα ή πλατείες εκκλησιών. Μέσα στον οικισμό δύσκολα διακρίνονται τα μεμονωμένα κτίσματα που, με τις διακριτικές νεοκλασικές αναφορές τους (κορνιζώματα, πρόπυλα, προκήπια), προϊδεάζουν για τη χρήση τους σαν αστικές κατοικίες.
Η οικία (νυν κληροδότημα) Παρασκευόπουλου αποτελεί κτήριο της κατηγορίας αυτής κατασκευασμένο στις αρχές του 20 ου αιώνα. Είναι ιδιαίτερης αρχιτεκτονικής και καλλιτεχνικής σημασίας. Υπήρξε κατοικία διακεκριμένης οικογένειας του νησιού και αποτελεί μια αστικού τύπου κατοικία με νεοκλασικά στοιχεία και διάκοσμο αθηναϊκών προτύπων, ενταγμένα στο μέγεθος των κτισμάτων του οικισμού. Επίσης διαθέτει οροφογραφίες, κάτι ασυνήθιστο για τον νησιώτικο οικισμό.
Συγκεκριμένα πρόκειται για ισόγειο λιθόκτιστο κτήριο, πλατυμέτωπο, με κάτοψη σε σχήμα Γ προς την εσωτερική πλευρά. Αναπτύσσεται με τις κύριες όψεις σε δύο οδούς προς την κατεύθυνση του μήκους και διαθέτει προκήπια και προς τις δύο όψεις. Αυτά οριοθετούνται με σιδερένιο κιγκλίδωμα και πέτρινους ψηλούς πεσσούς.
Καλύπτεται με ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη της οποίας η απόληξη προς την κύρια όψη-είσοδο διαθέτει σειρά ακροκέραμων πάνω από τραβηχτό κορνίζωμα. Η «πίσω-εσωτερικήή» όψη στέφεται με απλούστερη, τυπική για τον οικισμό, οδοντωτή ταινία από τούβλα.
Η είσοδος στην κύρια όψη τονίζεται με ελαφρά προεξέχον πρόπυλο και μικρή κλίμακα που οδηγεί από τη στάθμη της οδού στην αυλή και από την αυλή με μαρμάρινες βαθμίδες στην οικία.
Εσωτερικά η οργάνωση της οικίας περιλαμβάνει τον διακριτό χώρο της εισόδου που οδηγεί απ’ ευθείας στο μεγάλο καθημερινό, περιμετρικά τέσσερα δωμάτια και τους βοηθητικούς χώρους στο μικρό σκέλος του Γ προς την πίσω αυλή.
Το κτήριο σε κάθε χώρο κύριας χρήσης (δωμάτια) και στον χώρο της εισόδου, στο βαθμό που αυτά έχουν διασωθεί, έχει ζωγραφικό διάκοσμο – οροφογραφίες.
Σήμερα το κτήριο το διαχειρίζεται ο Δήμος Κύθνου (κληροδότημα), ο οποίος έχει ξεκινήσει εργασίες επισκευής προκειμένου να λειτουργήσει ως πολιτιστικό κέντρο, που απουσιάζει στο νησί. Λόγω των εργασιών αυτών έχουν αποξηλωθεί τα επιχρίσματα στο σύνολο των λιθοδομών, καθώς και οι εσωτερικές οροφές των χώρων πλην των ζωγραφισμένων ταβανιών. Είναι εμφανής ο ξύλινος σκελετός της στέγης, καθώς και τα ξύλινα δοκάρια του ταβανώματος, τα οποία στηρίζονται στους διαχωριστικούς φέροντες τοίχους και λειτουργούν πιθανά ανεξάρτητα από τα ζευκτά.
