ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ ΚΤΙΡΙΟ ΣΑΡΡΗ 16, ΨΥΡΡΗ ΑΘΗΝΑ"Μελέτη συντήρησης και αποκατάστασης τοιχογραφιών και οροφογραφιών του διατηρητέου κτιρίου"
Ιστορικά στοιχεία - αρχιτεκτονική κτηρίου
Το κτίριο βρίσκεται στην οδό Σαρρή 16-16Α στον Δήμο Αθηναίων στην περιοχή Ψυρή. Έχει κριθεί διατηρητέο με την απόφαση του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Κυβέρνησης ΦΕΚ 545 τεύχος 4ο 17/5/93. Επίσης το κτίριο κηρύχθηκε διατηρητέο και από το Υπουργείο Πολιτισμού (Κεντρκό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων), μετά την σχετική εισήγηση της Εφορίας Νεωτέρων Μνημείων και της Δ/νσης Νεώτερης και Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς.
Πρόκειται για τριώροφο κτίριο με ένα ημιυπόγειο που κατασκευάστηκε σε δύο φάσεις. Το υπάρχον περιτύπωμα του κτιρίου καταλαμβάνει σχεδόν εξ’ ολοκλήρου την έκταση του οικοπέδου αφήνοντας έναν φωταγωγό και έναν ακάλυπτο χώρο στο βορειοδυτικό όριο του οικοπέδου.
Είναι κτίριο τραπεζοειδούς σχήματος, μιας και από 14,40μ. που είναι το όριο επί της οδού Σαρρή, καταλήγει στο πίσω όριο σε μήκος 16,18μ. Το κτίριο αποτελείται από ημιυπόγειο, ισόγειο, Α’ όροφο, Β’ όροφο, απόληξη στεγών με βοηθητικό χώρο και κεραμοσκεπή στέγη. Ο Β’ όροφος αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη.
Το τμήμα που κατασκευάστηκε στην πρώτη φάση έχει περιμετρικές φέρουσες λιθοδομές πάχους 70εκ. περίπου. Ο Β΄ όροφος έχει τοίχους από οπτοπλινθοδομή πάχους 40εκ. περίπου. Η στέγη του τμήματος αυτού είναι κεραμοσκεπής δίρριχτη με ξύλινα φέροντα στοιχεία. Όλα τα δάπεδα του κτιρίου στηρίζονται σε πλέγμα ξύλινων ή μεταλλικών δοκών που πακτώνονται στις περιμετρικές φέρουσες λιθοδομές.
Το κτίριο είναι εκλεκιστικό με φανερές επιρροές και ρυθμολογικά στοιχεία νεοκλασικά (γείσα, παραστάδες, εξώστες, φουρούσια, κλπ), και ακολουθεί τον κανόνα της συμμετρικής σύνθεσης.
Η όψη της οδού Σαρρή διαμορφώνεται σε τρεις οριζόντιες (βάση-κορμός στέψη) και δύο κατακόρυφες ζώνες.
Στη βάση που τρέχει στην όψη του κτιρίου σε ύψος 1,50 μ. το πάνω όριο της οριοθετείται με προεξοχή (τραβηχτό) ύψους 20 εκ. που εξέχει 12 εκ. Η βάση αυτή σηματοδοτεί στο ύψος της προεξοχής το υπερυψωμένο ισόγειο που είναι χαρακτηριστικό μορφολογικό στοιχείο των υπερυψωμένων ισογείων των νεοκλασικών κτιρίων. Στην βάση αυτή υπάρχουν και οι δύο πόρτες εισόδου προς τον ημιυπόγειο χώρο του κτιρίου καθώς και ένα παράθυρο.
Η πρώτη οριζόντια ζώνη, που διαμορφώνεται καθ’ όλο το ύψος του υπερυψωμένου ισογείου, αποτελείται από τρία συμμετρικά ανοίγματα εκατέρωθεν των οποίων διαμορφώνονται οριζόντια στοιχεία με δόμους.
Στο δυτικό άκρο της όψης και σε όλο το ύψος της βάσης και του υπερυψωμένου ισογείου, οριοθετούνται οι δύο κεντρικές είσοδοι του κτιρίου. Πρόκειται για ξύλινες ταμπλαδωτές θύρες με υαλοστάσιο που καταλήγουν σε τοξωτούς υπέρθυρους φεγγίτες. Οι πόρτες πλαισιώνονται από μαρμάρινο τελείωμα πλάτους 30εκ. που εξέχει 7εκ. και ακολουθούν το τοξωτό σχήμα τους. Στο πάνω μέρος του τόξου υπάρχει μαρμάρινο κλειδί. Υπάρχει επίσης ενιαίο μεταλλικό στέγαστρο σε ύψος 4,50μ. πάνω από την στάθμη του πεζοδρομίου και σε απόσταση 1,80μ. από την επιφάνεια του κτιρίου, που στεγάζει τις δύο κεντρικές εισόδους. Το στέγαστρο έχει μεταλλικά περίτεχνα φουρούσια και επικάλυψη από λαμαρίνα.
Η δεύτερη οριζόντια ζώνη που διαμορφώνεται καθ’ όλο το ύψος του Α’ ορόφου αποτελείται από πέντε συμμετρικά ανοίγματα, τρία πάνω από τα αντίστοιχα του ισογείου και δύο πάνω από τις κεντρικές εισόδους. Στο κάτω μέρος της δεύτερης ζώνης διαμορφώνεται προεξέχον γείσο πλάτους 20εκ. που εξέχει 20 εκ. από την όψη και κάτω από αυτό διακοσμητική ταινία πλάτους 50εκ. περίπου, που την ξεχωρίζει από την οριζόντια ζώνη του ισογείου. Τα τρία ανοίγματα πλαισιώνονται από παραστάδες και στέψη με οριζόντια κυμάτια. Τα δύο παράθυρα πάνω από τις εισόδους πλαισιώνονται από περιμετρικά κυμάτια. Το κεντρικό από τα τρία ανοίγματα είναι εξωστόθυρα που οδηγεί σε εξώστη. Ο εξώστης έχει γραμμικής μορφής μεταλλικό κιγκλίδωμα και μαρμάρινα φουρούσια. Στο πάνω μέρος της ζώνης αυτής εμφανίζεται προεξέχον γείσο με τραβηχτό και οδοντωτή ταινία, προφανώς τμήμα της παλαιότερης στέψης του κτιρίου όταν ήταν διώροφο.
Η τρίτη οριζόντια ζώνη διαμορφώνεται καθ’ όλο το ύψος του Β’ ορόφου και αναπτύσσεται συμμετρικά όπως και στον Α’ όροφο. Τα δύο ανοίγματα είναι εξωστόθυρες που καταλήγουν σε δύο πολύ μικρούς εξώστες με μεταλλικό κιγκλίδωμα και κεραμικά ανάγλυφα στο κάτω μέρος.
Στην στέψη του κτιρίου υπάρχει προεξέχον γείσο πλάτους 25εκ. που εξέχει 50εκ. περίπου με τραβηχτό και οδοντωτή ταινία. Πάνω στο γείσο υπάρχει μια σειρά από ακροκέραμα και άνωθεν αυτών εμφανίζεται η κεραμοσκεπής στέγη. Τμήμα της στέγης είναι δίρριχτη (στο πλάτος της πρώτης κατακόρυφης ζώνης με τα τρία ανοίγματα) και τμήμα μονόριχτη (στο πλάτος της δεύτερης κατακόρυφης ζώνης πάνω από τις κεντρικές εισόδους) όπου κάτω από το ύψος της στέγης δημιουργείται δωμάτιο-βοηθητικός χώρος.
Τι περιλαμβάνει η μελέτη
Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει την κατάσταση διατήρησης των οροφογραφιών και τοιχογραφιών, που αποκαλύφτηκαν κατόπιν διενέργειας δειγμάτων στο διατηρητέο κτίριο επί της οδού Σαρρή 16-16Α στην περιοχή Ψυρρή στην Αθήνα, καθώς και τις προτάσεις για τη συντήρηση και αποκατάστασή τους.
Το σύνολο των εργασιών περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:
Το κτίριο βρίσκεται στην οδό Σαρρή 16-16Α στον Δήμο Αθηναίων στην περιοχή Ψυρή. Έχει κριθεί διατηρητέο με την απόφαση του Υπουργείου ΠΕΧΩΔΕ που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα της Κυβέρνησης ΦΕΚ 545 τεύχος 4ο 17/5/93. Επίσης το κτίριο κηρύχθηκε διατηρητέο και από το Υπουργείο Πολιτισμού (Κεντρκό Συμβούλιο Νεωτέρων Μνημείων), μετά την σχετική εισήγηση της Εφορίας Νεωτέρων Μνημείων και της Δ/νσης Νεώτερης και Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς.
Πρόκειται για τριώροφο κτίριο με ένα ημιυπόγειο που κατασκευάστηκε σε δύο φάσεις. Το υπάρχον περιτύπωμα του κτιρίου καταλαμβάνει σχεδόν εξ’ ολοκλήρου την έκταση του οικοπέδου αφήνοντας έναν φωταγωγό και έναν ακάλυπτο χώρο στο βορειοδυτικό όριο του οικοπέδου.
Είναι κτίριο τραπεζοειδούς σχήματος, μιας και από 14,40μ. που είναι το όριο επί της οδού Σαρρή, καταλήγει στο πίσω όριο σε μήκος 16,18μ. Το κτίριο αποτελείται από ημιυπόγειο, ισόγειο, Α’ όροφο, Β’ όροφο, απόληξη στεγών με βοηθητικό χώρο και κεραμοσκεπή στέγη. Ο Β’ όροφος αποτελεί μεταγενέστερη προσθήκη.
Το τμήμα που κατασκευάστηκε στην πρώτη φάση έχει περιμετρικές φέρουσες λιθοδομές πάχους 70εκ. περίπου. Ο Β΄ όροφος έχει τοίχους από οπτοπλινθοδομή πάχους 40εκ. περίπου. Η στέγη του τμήματος αυτού είναι κεραμοσκεπής δίρριχτη με ξύλινα φέροντα στοιχεία. Όλα τα δάπεδα του κτιρίου στηρίζονται σε πλέγμα ξύλινων ή μεταλλικών δοκών που πακτώνονται στις περιμετρικές φέρουσες λιθοδομές.
Το κτίριο είναι εκλεκιστικό με φανερές επιρροές και ρυθμολογικά στοιχεία νεοκλασικά (γείσα, παραστάδες, εξώστες, φουρούσια, κλπ), και ακολουθεί τον κανόνα της συμμετρικής σύνθεσης.
Η όψη της οδού Σαρρή διαμορφώνεται σε τρεις οριζόντιες (βάση-κορμός στέψη) και δύο κατακόρυφες ζώνες.
Στη βάση που τρέχει στην όψη του κτιρίου σε ύψος 1,50 μ. το πάνω όριο της οριοθετείται με προεξοχή (τραβηχτό) ύψους 20 εκ. που εξέχει 12 εκ. Η βάση αυτή σηματοδοτεί στο ύψος της προεξοχής το υπερυψωμένο ισόγειο που είναι χαρακτηριστικό μορφολογικό στοιχείο των υπερυψωμένων ισογείων των νεοκλασικών κτιρίων. Στην βάση αυτή υπάρχουν και οι δύο πόρτες εισόδου προς τον ημιυπόγειο χώρο του κτιρίου καθώς και ένα παράθυρο.
Η πρώτη οριζόντια ζώνη, που διαμορφώνεται καθ’ όλο το ύψος του υπερυψωμένου ισογείου, αποτελείται από τρία συμμετρικά ανοίγματα εκατέρωθεν των οποίων διαμορφώνονται οριζόντια στοιχεία με δόμους.
Στο δυτικό άκρο της όψης και σε όλο το ύψος της βάσης και του υπερυψωμένου ισογείου, οριοθετούνται οι δύο κεντρικές είσοδοι του κτιρίου. Πρόκειται για ξύλινες ταμπλαδωτές θύρες με υαλοστάσιο που καταλήγουν σε τοξωτούς υπέρθυρους φεγγίτες. Οι πόρτες πλαισιώνονται από μαρμάρινο τελείωμα πλάτους 30εκ. που εξέχει 7εκ. και ακολουθούν το τοξωτό σχήμα τους. Στο πάνω μέρος του τόξου υπάρχει μαρμάρινο κλειδί. Υπάρχει επίσης ενιαίο μεταλλικό στέγαστρο σε ύψος 4,50μ. πάνω από την στάθμη του πεζοδρομίου και σε απόσταση 1,80μ. από την επιφάνεια του κτιρίου, που στεγάζει τις δύο κεντρικές εισόδους. Το στέγαστρο έχει μεταλλικά περίτεχνα φουρούσια και επικάλυψη από λαμαρίνα.
Η δεύτερη οριζόντια ζώνη που διαμορφώνεται καθ’ όλο το ύψος του Α’ ορόφου αποτελείται από πέντε συμμετρικά ανοίγματα, τρία πάνω από τα αντίστοιχα του ισογείου και δύο πάνω από τις κεντρικές εισόδους. Στο κάτω μέρος της δεύτερης ζώνης διαμορφώνεται προεξέχον γείσο πλάτους 20εκ. που εξέχει 20 εκ. από την όψη και κάτω από αυτό διακοσμητική ταινία πλάτους 50εκ. περίπου, που την ξεχωρίζει από την οριζόντια ζώνη του ισογείου. Τα τρία ανοίγματα πλαισιώνονται από παραστάδες και στέψη με οριζόντια κυμάτια. Τα δύο παράθυρα πάνω από τις εισόδους πλαισιώνονται από περιμετρικά κυμάτια. Το κεντρικό από τα τρία ανοίγματα είναι εξωστόθυρα που οδηγεί σε εξώστη. Ο εξώστης έχει γραμμικής μορφής μεταλλικό κιγκλίδωμα και μαρμάρινα φουρούσια. Στο πάνω μέρος της ζώνης αυτής εμφανίζεται προεξέχον γείσο με τραβηχτό και οδοντωτή ταινία, προφανώς τμήμα της παλαιότερης στέψης του κτιρίου όταν ήταν διώροφο.
Η τρίτη οριζόντια ζώνη διαμορφώνεται καθ’ όλο το ύψος του Β’ ορόφου και αναπτύσσεται συμμετρικά όπως και στον Α’ όροφο. Τα δύο ανοίγματα είναι εξωστόθυρες που καταλήγουν σε δύο πολύ μικρούς εξώστες με μεταλλικό κιγκλίδωμα και κεραμικά ανάγλυφα στο κάτω μέρος.
Στην στέψη του κτιρίου υπάρχει προεξέχον γείσο πλάτους 25εκ. που εξέχει 50εκ. περίπου με τραβηχτό και οδοντωτή ταινία. Πάνω στο γείσο υπάρχει μια σειρά από ακροκέραμα και άνωθεν αυτών εμφανίζεται η κεραμοσκεπής στέγη. Τμήμα της στέγης είναι δίρριχτη (στο πλάτος της πρώτης κατακόρυφης ζώνης με τα τρία ανοίγματα) και τμήμα μονόριχτη (στο πλάτος της δεύτερης κατακόρυφης ζώνης πάνω από τις κεντρικές εισόδους) όπου κάτω από το ύψος της στέγης δημιουργείται δωμάτιο-βοηθητικός χώρος.
Τι περιλαμβάνει η μελέτη
Η παρούσα μελέτη περιλαμβάνει την κατάσταση διατήρησης των οροφογραφιών και τοιχογραφιών, που αποκαλύφτηκαν κατόπιν διενέργειας δειγμάτων στο διατηρητέο κτίριο επί της οδού Σαρρή 16-16Α στην περιοχή Ψυρρή στην Αθήνα, καθώς και τις προτάσεις για τη συντήρηση και αποκατάστασή τους.
Το σύνολο των εργασιών περιλαμβάνει τις εξής ενότητες:
- Αρχιτεκτονική περιγραφή.
- Περιγραφή ζωγραφικού διακόσμου.
- Τεχνολογία κατασκευής των οροφογραφιών και τοιχογραφιών.
- Κατάσταση διατήρησης - παθολογία οροφογραφιών και τοιχογραφιών.
- Προτάσεις συντήρησης και αποκατάστασης, υλικά, μεθοδολογία.
- Φωτογραφική τεκμηρίωση.
